Felis chaus

(Moeraskat)

Nederlandse soortnaam	Moeraskat
Klasse	Mamalia
Order	Carnivora
Familie	Felidae
Geslacht	Leptailurus
Soort	Felis Chaus

Uiterlijk

Moeraskatten variëren in grootte van 70 tot 120 cm lang en 35 tot 38 cm lang. Ze wegen van 4 tot 16 kg. Volwassen mannetjes zijn groter en zwaarder dan volwassen vrouwtjes. Over hun hele bereik treden aanzienlijke variatie in massa op. In West-Israël wegen ze bijvoorbeeld 43% meer dan die in Oost-India. Dit komt waarschijnlijk door de toegenomen concurrentie tussen verschillende kattensoorten in het oosten. Moeraskatten hebben lange, slanke gezichten met witte lijnen boven en onder hun felgele ogen met een donkere vlek net onder elk oog bij de neus. Ze hebben lange ronde oren, met een kenmerkende pluk haar aan de uiteinden. Ze hebben relatief korte staarten, ongeveer 1/3 van hun totale lichaamslengte, die verschillende donkere ringen over de lengte en een zwarte punt hebben. Hun vachtkleur varieert van roodachtig of zandbruin tot geelbruin. Zwarte moeras katten worden regelmatig gezien in het zuidoosten van Pakistan en India. Kittens kunnen gestreept en gevlekt zijn, maar deze markeringen vervagen meestal met de leeftijd en blijven alleen op de voor- en achterpoten behouden. De snuit, keel en buik van de moeraskat zijn bleek crèmekleurig en hun wintervacht is donkerder en dichter dan hun zomervacht.

Leefgebied

Moeraskatten hebben een brede verspreiding die zich uitstrekt van Egypte, Israël, Jordanië, het noorden van Saoedi-Arabië, Syrië, Irak, Iran, tot de oevers van de Kaspische Zee en de Wolga-delta, oostwaarts door Turkmenistan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kazachstan en naar westelijk Xingjian, Afghanistan, Pakistan, Nepal, India, Sri Lanka, Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja, Vietnam en zuidwestelijk China.

Klimaat

Azië is het werelddeel met de grootste extremen en tegenstellingen wat betreft het klimaat. Zo vind je hier extreem natte gebieden zoals Bangladesh, het delen van India, Taiwan, Singapore, Maleisië en Indonesië. De Arabisch schiereiland en vooral grote delen van Siberië en het noorden van China zijn echter weer zeer droog. Wat te denken van de verschillen in temperatuur? Siberië is in de winter enorm koud, min vijftig graden is geen uitzondering in de maand januari. Op het Arabisch schiereiland en in landen als Irak, Iran, Pakistan en India kan het juist weer extreem warm worden. In deze landen is veertig graden of meer iets wat met regelmaat voorkomt in de zomer.

Natuurlijke Vegetatie

Moeraskatten geven de voorkeur aan habitats in de buurt van water met een dichte vegetatieve dekking, maar zijn te vinden in een verscheidenheid aan habitats, waaronder woestijnen (waar ze worden aangetroffen in de buurt van oases of langs rivierbeddingen), graslanden, struikachtige bossen en droge loofbossen, evenals gekapte gebieden in vochtige bossen . Ze worden vaak aangetroffen in hoog gras, dikke struiken, moerassen aan de rivier en rietvelden. Ze passen zich ook goed aan aan gecultiveerd land en zijn te vinden in veel verschillende soorten landbouw- en bosplantages. Moeraskatten komen voor op hoogtes tot 2500 m, maar komen vaker voor in laaglanden.

Invloed van de mens en klimaatverandering op het leefgebied

De grootste bedreiging voor moeraskat is het verlies van leefgebied, met name de industrialisatie en verstedelijking van landbouwgebieden met een lage intensiteit en kreupelhout op het Indiase subcontinent. Vernietiging van habitats voor landbouwdoeleinden en ontwikkeling van infrastructuur zijn ook kwesties in Turkije en Iran. In Turkije worden wetlands voornamelijk bedreigd door damconstructies en irrigatieprojecten. Bovendien vormen milieuvervuiling en illegale jacht een bedreiging voor de moeraskat in Turkije. Ook in Iran is het illegaal doden van moeraskatten door ze te schieten of te vangen een bedreiging. Moeraskatten kunnen het goed doen in gecultiveerde landschappen (vooral in landschappen die leiden tot een groter aantal knaagdieren) en kunstmatige wetlands. Het terugwinnen en vernietigen van natuurlijke wetlands, die in het hele verspreidingsgebied maar vooral in de droge gebieden aan de gang is, vormt echter nog steeds een bedreiging voor de soort, aangezien de dichtheid in natuurlijke wetlands over het algemeen hoger is.

Niet-selectieve vangst, strikken en vergiftiging rond landbouw- en bewoonde gebieden hebben geleid tot een afname van de soort in veel gebieden over het hele verspreidingsgebied. India exporteerde voorheen grote aantallen Jungle Cat-huiden voordat de soort onder wettelijke bescherming werd gesteld. De illegale handel (en moord) gaat daar door in Zuid- Afrika als ook in Egypte en Afghanistan. De schaarste van de soort op het vasteland van Zuidoost-Azië is waarschijnlijk het gevolg van hoge jachtniveaus in open en toegankelijke loof verliezende dipterocarp bossen.

Sociale gedrag

Behalve in het paarseizoen leven moeraskatten een eenzaam leven. Ze zijn het meest actief ’s nachts, maar zijn niet strikt nachtdieren. Ze worden vaker gezien in de schemering en reizen ongeveer 5 tot 6 km per nacht. Ze rusten doorgaans overdag in een dichte beschutting, maar zonnebaden vaak op koude winterdagen. In tegenstelling tot de meeste kattensoorten hebben moeraskatten affiniteit met water en zijn ze vaardige zwemmers die in het water duiken om met hun bek vis te vangen.

Soorteigen bewegings- en foerageergedrag

Moeraskatten zijn solitaire dieren buiten het paarseizoen, maar familiegroepen (mannetjes, vrouwtjes en welpen) zijn niet ongewoon. Vocale communicatie bestaat uit miauwen, tjilpen, spinnen, gorgelen, grommen, sissen en blaffen. Deze geluiden zijn niet significant bestudeerd, daarom wordt hun betekenis niet goed begrepen. Moeraskatten communiceren ook via geurmarkering en wang wrijven. Zoals de meeste katten, gebruiken ze urine om hun territorium te ruiken, wat individuen kan helpen om ongewenste confrontaties te vermijden. Wanneer katten wangen wrijven, laten ze speeksel achter, dat dient als geurmarker voor andere katten. Ze wrijven ook wangen tegen geurmarkeringen om geuren “op te pikken”, en mannetjes wrijven vaak wang wrijven bij vrouwtjes die in de oestrus zijn.

Moeraskatten jagen voornamelijk op dieren die minder dan 1 kg wegen en consumeren in de winter vaak knaagdieren, hagedissen, slangen, kikkers, vogels, hazen, vissen, insecten, vee en zelfs fruit. Knaagdieren zijn echter hun primaire prooi, die tot 70% van hun dagelijkse energie-inname levert. Hoewel ze gespecialiseerd zijn in kleine prooien, is het bekend dat ze wilde varkens en reekalfjes doden .

Voortplantingsgedrag en verzorging van de jongen

Het paarseizoen van de moeraskat wordt gekenmerkt door het geschreeuw en vechten van mannelijke katten. Vocalisatiegraad van mannen en vrouwen neemt toe voorafgaand aan copulatie. Intense mew-oproepen worden door beide geslachten gebruikt om potentiële partners aan te trekken. Ze ruiken ook territoriale grenzen, wat hen kan helpen bij het vinden en lokaliseren van potentiële partners. Mannelijke en vrouwelijke katten kunnen gedurende hun leven meerdere verschillende partners hebben.

Moeras katten kunnen twee keer per jaar een nestjes krijgen van 3 tot 6 kittens. Het paarseizoen varieert regionaal en de dracht duurt tussen de 63 en 66 dagen. Kittens zijn bij de geboorte vrij groot (136 g) en groeien met ongeveer 22 g per dag in gewicht. Kittens voeden zich tot ze ongeveer 90 dagen oud zijn, maar beginnen vast voedsel te eten rond dag 49. Ze worden pas met 15 weken oud volledig gespeend. Moeraskatten zijn onafhankelijk van 8 tot 9 maanden oud en bereiken geslachtsrijpheid op de leeftijd van 11 tot 18 maanden.

Moeraskatten leven in gezinnen die bestaan uit moeder, vader en nageslacht terwijl welpen worden grootgebracht. Investeringen van vaders kant zijn beperkt tot territoriale verdediging, terwijl moeders welpen voorzien van voedsel via borstvoeding. Jonge katten ontwikkelen snel roofzuchtige vaardigheden en kunnen hun eigen prooi besluipen, doden en opeten als ze 6 maanden oud zijn.